Alzheimer tedavisinde yeni umut! Alzheimer hastaları için 10 tavsiye

Alzheimer tedavisinde yeni umut!

Geçen yıl yaklaşık 130 molekül üzerinde, Alzheimer hastalığı için tedavi çalışması yapılmıştır. Bu çalışmaların çoğu başarısızlıkla sonuçlansa da umut vaad eden moleküller de bulunmaktadır. Bundan 1,5 yıl önce Alzheimer hastalığının tedavisi yönünde umud vaad eden moleküllerden olan LMTM hakkında bir yazı yazmıştım. Bu yazı hakkında çok fazla e-posta aldım, hala da günde birkaç tane bu konu ile ilgili e-postalar gelmekte.

Bu molekülün orjinal adı (kimyasal içeriği) Leuco-methylthioninium bishydromethanesulfonate; LMTM'dir. Ekim 2017'de yani 2 ay önce LMTM'nin yeni çalışması yayımlanınca bekleyenler için bu çalışmayı ve konu hakkındaki fikirlerimi özetlemeye çalışacağım.

Önce LMTM'nin hangi mekanizma üzerinden etki ettiği konusuna değinelim. Biliyorsunuz Alzheimer hastalığında beyinde olmaması gereken bazı anormal protein kalıntıları birikmektedir. Bunlardan üzerinde en fazla durulan Beta Amiloid plaklarıdır. En çok tedavi çalışması bu anormal protein üzerinedir. Alzheimer hastalığında beyin hücreleri içerisinde biriken Tau yumakları üzerine yapılan çalışmalar daha azdır. LMTM adlı molekül Tau proteini üzerinden etki etmektedir.

LMTM aslında Malarya ve Methemoglobinemi hastalıklarında FDA onaylı olarak kullanılan bir molekül olan metilen blue içerir. İlk faz 2 çalışması Dr. Claude Wischik başkanlığında tamamlanmış olup, Alzheimer hastalığının tedavisine dair ilk umutları 2008 yılında yayımlanan o çalışmada vermiştir. LMTM üzerinde yapılan ilk faz 3 çalışmanın sonuçları önce hüsrana uğratmıştır. Çalışma datası üzerinde uygulanan istatistik verilerine göre LMTM kullananlarda diğer gruba göre anlamlı fark görülmemiştir. Fakat sonradan fark edilen bir durum olmuştur. Diğer Alzheimer ilaçlarını (memantin, donepezil, rivastigmin, galantamin) kullanmayıp sadece LMTM alan gruptaki düzelmenin istatistiksel olarak anlamlı olduğu tespit edilmiştir. Bu da umutları yeniden alevlendirmiştir. Bunun üzerine yeni bir faz 3 klinik çalışma dizayn edilmiştir. Sonuçları yeni yayımlanan bu çalışma umutları daha da artırmıştır. Şimdi size bu çalışmanın özetini anlaşılır bir dille iletmeye çalışacağım.

Çalışmaya ABD, Kanada ve Avrupa'nın çeşitli ülkelerinden olmak üzere 108 merkez dahil edilmiştir. Çalışma için uygun bulunan 795 erken evre Alzheimer hastası iki gruba ayrılmıştır. Bir gruba yüksek doz LMTM(100 gr), diğer gruba ise çok düşük doz LMTM (4 mg) verilmiştir. Düşük doz LMTM verilen grup kontrol grubu olarak düşünülmüştür. Verilen ilaç idrar renginde değişikliğe neden olduğundan dolayı, kontrol grubuna verilen plasebo ilaca az miktarda molekül konmak durumunda kalınmıştır. Çalışma 18 ay sürmüştür. Sadece LMTM kullanan hasta grubunda zihinsel yetilerdeki bozulmanın, diğer gruplara kıyasla belirgin olarak azaldığı tespit edilmiştir. Ayrıca LMTM kullanan gruptaki beyin atrofisinin(küçülme) normal yaşlanma ile paralel olduğunu, Alzheimer hastasından beklenen küçülmeyi göstermediği de saptanmıştır. Alzheimer hastalarında görülen PET CT ile saptanan beyin glukoz kullanımındaki azalma, LMTM kullanan grupta gözlenmemiştir. Bu bulgulara dayanarak LMTM'nin piyasadaki diğer Alzheimer ilaçlarına göre üstün olduğunu çok net söyleyebiliriz. Fakat LMTX'nin neden diğer Alzheimer ilaçları ile birlikte kullanıldığında etkisiz kaldığını açıklamamız mümkün değildir.

Yazının sonunda aklınıza takıldığını tahmin ettiğim birkaç soruya yanıt vererek bitireyim.

Faz 3 klinik çalışma ne demektir?

Faz 1 ve 2 çalışmalarından geçmiş olan ilaçların, etkinliğinin kanıtlanması ve yan etkilerinin izlenmesi amacıyla dizayn edilen, piyasaya verilmek için FDA onayı almadan önce yapılan son çalışmalardır. İlaçların piyasaya sürülmeden önce geçtikleri son aşamadır.

LMTM ne zaman piyasada olacak? Hastalarımız için ne zaman kullanabileceğiz?

Bunun için çözülmesi gereken birkaç sorun vardır. Muhtemelen LMTM'nin neden diğer Alzheimer ilaçları ile kullanıldığında etki göstermediğini açıklamak için yeni çalışmalar dizayn edilecektir. Bu sorun aşıldıktan sonra, eğer başka problemler çıkmazsa 2 yıl içerisinde FDA onayı alarak piyasaya çıkması mümkündür.

Gelişmeleri bildirmeye devam edeceğim. Sağlık, sevgi ve huzurla kalın!

NÖROLOJİ UZMANI DR SEVDA SARIKAYA

http://www.internethaber.com/alzheimer-tedavisinde-yeni-umut-1836407h.htm

Alzheimer hastaları için 10 tavsiye 

Alzheimer hastalığının 65 yaş üstü her 5 yaş grubu için iki kat risk anlamına geldiğini belirten Nöroloji Uzmanı Doç. Dr. F.Çiğdem Doğulu, hasta yakınlarına tavsiyelerde bulundu: 

Bellek bozukluğuna karşı notlarla yardımcı olun: 

  Hastalar uzak geçmişi ayrıntılı olarak hatırlarken, birkaç dakika önce gelişen olayları hatırlamakta zorluk çekerler. Kişiye sürekli gün, ay ve yıl hatırlatılabilir. 

Hatırlayamama problemi nedeniyle yaşayabileceği depresif duygu durumunu engellemek için fotoğrafların ve eşyaların üzerine hatırlatıcı notlar konulabilir. 

İletişim de basit ve kısa cümleler kurun: 

Alzheimer hastası ile konuşurken basit kelimeler ve kısa cümleler kullanılmalı, ses tonu hafif ve nazik olmalıdır. Alzheimer hastası olan bir kişiyle çocuk gibi ya da o orada yokmuş gibi konuşulmamalıdır. Cevap vermesi için yeterli süre tanınmalı, cevaplandırırken onu kesmemeye çalışılmalıdır. Eğer Alzheimer hastası olan kişi bir kelimeyi ya da sonucu ifade etmekte zorlanıyorsa yavaşça aradığı kelimeyi ona hatırlatılmalıdır 

Aktivite sırasında öfke krizlerine hazırlıklı olun: 

Kişinin daha önceki yeteneklerini göze alarak planlanmış, basit aktiviteler en uygunu olacaktır. Öfke ve ajitasyon işaretleri açısından dikkatli olunmalı ve böyle bir durumda nazikçe yardım edilmeli ya da hastanın ilgisini başka bir yöne çekmeye çalışılmalıdır. 

Kendi kendine giyinmesine sabır gösterin: 

Alzheimer hastası olan bir kişi için giyinmek pek çok zorluğu bir araya getirmektedir. Giysileri giyinme sırasına göre yerleştirilmeli, eğer yardıma ihtiyacı olursa kısa ve adım adım açıklama yapılmalıdır. Kolay giyilip çıkarılan kıyafetler tercih edilmeli, elastik bluzlar ya da fermuar veya düğme yerine velcrolu birleştiriciler tercih edilmelidir. 

Yemeği sınırlı sayıda ve küçük porsiyonlarla verin: 

Yemek yemek de bir sorun olabilir bazı hastalar sürekli yemek isterken bazılarının da iyi bir besin alımı için desteklenmesi gerekebilir. Yemek için sakin bir ortam oluşturulmalıdır. Yemek sınırlı sayıda çeşit ve küçük porsiyonlar halinde sunulmalıdır. Pipetler ve kapaklı fincanlar içimi kolaylaştıracaktır. 

Her gün banyo yaptırmayın, arada ıslak süngerle temizleyin: 

Bazı hastalar banyo yapmaktan korkup, agresyon gösterebilmektedir. Banyo işi kişinin en sakin ve iletişim kurulabilir olduğu dönemde planlanmalıdır. Güvenlik konusunda dikkatli olunmalı ve hasta banyoda tek başına bırakılmamalıdır. Her gün banyo yaptırmak yerine aralarda süngerle silerek de temizlik sağlanabilir. 

Hastanın tuvalet rutini oluşturulmalı: 

Hastalık ilerledikçe Alzheimer hastası  mesane ve barsak kontrolü ile ilgili problemler yaşayabilir. Bazen inkontinans başka bir fiziksel rahatsızlığa bağlı olarak da ortaya çıkabileceği için  mutlaka doktoru ile bu konuda görüşülmelidir. Hastayı tuvalete götürmek için bir rutin oluşturulmalı ve buna mümkün olduğunca bağlı kalmaya çalışılmalıdır. (her 3 saatte bir tekrarlamak gibi). 

Uyuyabilmesi için sakın ve huzurlu bir ortam oluşturun: 

Uykuyu destekleyecek sakin ve huzurlu bir ortam oluşturmaya çalışılmalıdır. Akşamları hep aynı saatte yatması sağlanmalıdır. Gün içinde egzersiz desteklenmeli ve ufak şekerlemeler engellenmeye çalışılmalıdır. Günün ileri saatlerinde kafein alımı engellenmelidir. Eğer hasta korkuyor ve dezoryante ise yatak odası, hol ya da banyonun ışığı açık bırakılmalıdır. 

Hasta sanrı ve halüsinasyon görebilir, önlem alın: 

Hastalık ilerledikçe Alzheimer hastasında varsanı (Halüsinasyon) ve sanrılar (delüzyon) ortaya çıkabilmektedir. Halüsinasyonlar kişinin olmayan bir şey görmesi, işitmesi, koklaması veya hissetmesidir. Delüzyon ise hastanın ikna edilemediği yanlış düşünceleridir. Bazen halüsinasyonlar ve delüzyonlar fiziksel bir hastalığın da belirtisi olabilmektedir. Bu yüzden bu durumu mutlaka doktoru ile paylaşınız. Hastayla gördüğü ya da işittiği şey konusunda tartışılmamalıdır. Kişinin ilgisi başka bir konuya çekilmeye çalışılmalıdır. 

Gezinmelere karşı kapıları kilitli tutun: 

Hastayı güvende tutabilmek bakımı sağlayan kişinin en önemli sorumluluklarından biridir. Bazen Alzheimer hastalarının evden uzaklaşma ve gezinme gibi eğilimleri olabilmektedir. Kişinin bir kimlik taşıması bulanlara yardımcı olabilmektedir. Kapıların kilitli tutulması ve hastanın alışkın olduğu kilidi açabildiği durumda ek kilit uygulaması yardımcı olacaktır. İçeride ya da dışarıda tehlike yaşatabilecek eşyalar ortadan kaldırılmalıdır.