Özbekistan Cumhuriyeti - Kırgızistan Cumhuriyeti

Özbekistan Cumhuriyeti

Resmi Adı: Özbekistan Cumhuriyeti

Yönetim biçimi: Başkanlık Tipi Cumhuriyet

Başkent: Taşkent

Anayasa Kabulü : 8 Aralık 1992

Nüfus : 27,606,007 (2009 tahminlerine göre) Özbek %80, Rus %5.5, Tacik %5, Kazakistanlı %3, Karakalpak %2.5, Tatar %1.5, Diger % 2.5

Doğal Kaynaklar: Doğal gaz, petrol, kömür, altın, uranyum, gümüş, bakır, kurşun ve çinko

Yüzölçümü: 447,400 km2

Bagımsızlık Günü: 1 Eylül 1991 (Sovyetler Birligi)

Milli Bayram: Bagımsızlık Günü, 1 Eylül 1991

Saat Dilimi:GMT +4  saat

Alan kodu: 998

Dil : Özbekçe % 74.3, Rusça % 14.2, diğer 12%

Din : Müslüman % 88 (genellikle Sünni),Ortodoks % 9,diğer % 3

Önemli Şehirleri :Semerkand, Namangan, Buhara, Hive, Hokand, Andican, Karşı, Çızzak, Nevai, Urgenç ve Nukus

Para birimi: Özbekistan Sumu (UZS) 1$ = 1,297.016 UZS

GSYH: 77.55 milyar Dolar

Kişi başı Milli Gelir : 2,800  Dolar

Coğrafi konumu:Batıda ve kuzeyde Kazakistan,doğusunda Kırgızistan ve Tacikistan,güneyinde Afganistan ve Türkmenistan yeralır.

İklimi:

Dağları:

Nehirleri gölleri:

İdari bölünüş: Sehir Özbekçe “Tümen” olarak adlandırılan 11 idari bölgeye (ilçe) Ayrılmıstır: Bektemir, Mirza Ulugbey, Mirabad, Sergeli, Sabir Rahimov, Üçtepe, Çilanzar, Hazma, Seyhantaur, Yunusabad ve Yakasaray’dır.

En yüksek yerler : Zeverşan (4299 m),

Resmi Adı: Kırgızistan Cumhuriyeti

Resmi Adı: Kırgızistan Cumhuriyeti

Yönetim şekli: Cumhuriyet

Başkent: Bişkek

Bağımsızlık Günü: 31 Agustos 1991 (Sovyetler Birliginden ayrıldı)

Önemli şehirler: Oş, Talas, Celalabad, Narın

İdari yapı: 7 Eyalet (oblast) ve 1 Şehir İdaresi. Kırgızistan, idari olarak 7 eyalete ve 1 şehir idaresine ayrılmıştır.

Söz konusu eyaletler ve başkentleri şunlardır:

Batken (Batken), Çuy (Tokmok), Celalabad (Celalabad), Narın (Narın), Oş (Oş), Talas (Talas) ve Issık-Kul (Karakol). Başkent Bişkek ise bu eyaletlerden ayrı olarak bir şehir idaresi statüsündedir.

Yüzölçümü: 198,500 km2 (%4,4'ü su olan Kırgızistan'ın yüzölçümünün, %5,3'ünü ormanlık alanlar, %54,1'ini tarımsal alanlar, %36,2'sini ise, diğer arazi oluşturmaktadır.)

Nüfus: 5.5 milyon. Kırgız (%65), Özbek (%13), Rus (%12)

Okur-Yazar Oranı: % 98,7

Dil: Kırgızca, Rusça

Para birimi: Som (Mayıs 2011: 1 USD = 45,4 KGS)

Saat dilimi: GMT +5 saat

Alan kodu:996

Coğrafi Konum: 71 -80 Doğu Boylamı, 39 -43 Kuzey Enlemi koordinatlarında bulunan, Pamir Altay dağlarının güneybatı ve Tien Şan (Tanrı) dağ sırasının kuzeydoğu sınırında yer alan, Orta Asya'nın kuzeydoğu ülkesi Kırgızistan'ın yüzölçümü, 198 500 km2'dir.Kuzeyinde Kazakistan, güneydoğu ve doğusunda Çin Halk Cumhuriyeti, batısında Özbekistan, güneybatısında Tacikistan ile komşu olan Kırgızistan'ın sınırlarının toplam uzunluğu 3 878 km'dir. Kırgızistan'ın Kazakistan ile sınır uzunluğu 1 051 km, Çin Halk Cumhuriyeti ile 858 km, Özbekistan ile 1 099 km ve Tacikistan ile ise, 870 km'dir. Kırgızistan’ın denize sınırı bulunmamaktadır.

Akarsular ve göller : Kırgızistan'ın en önemli nehirleri; Narın (535 km), Çuy (221 km) ve Çatkal (205 km)'dır. Kırgız Cumhuriyeti'nde 1 923 adet göl bulunmakta ve kapladıkları alan 6 836 km2'ye ulaşmaktadır. Issık Göl (6 236 km2), Son Göl (275 km2) ve Çatır Göl (175 km2) Kırgızistan'ın en büyük gölleridir. Bunlardan en önemlisi, aynı zamanda dünyanın en büyük ikinci krater gölü olan Issık Göl'dür. 668 m derinliği ile dünyanın en derin göllerinden biri olan Issık Göl’ün kuzey ve güney kıyıları, bu kıyılara paralel uzanan Tanrı Dağları tarafından çevrelenmiştir ve bu dağlardan gelen 80 civarında irili ufaklı ırmak göle akmaktadır.

Bitki örtüsü: Kırgızistan’ın genel bitki örtüsünü orman, makilikler, bozkır, step, çayır ve su bitkileri oluşturur. Bitki örtüsünde görülen başlıca türler ise çam, ceviz, fıstık, huş ağacı, akağaç ve kavaktır. Güneybatı TienŞan’da bulunan ceviz ormanı özel bir öneme sahiptir.

Dağlar: Doğu batı istikametinde 2 000 km uzunluğunda ve 400 km genişliğinde bir kara kitlesi olan Tanrı Dağları’nın yaklaşık üçte ikisi Kırgızistan toprakları içinde yer almaktadır. Tanrı Dağları doğu, batı, kuzey, güney ve orta kısımlar olmak üzere, beş bölümde ele alınabilir. Tanrı Dağları’nın orta kesimlerinde yer alan Terskey Ala Dağı, Kırgız Sırtları, Batal Kokşaal Dağı ve Akşırak Kuyluğu ile Güney İngilçek ve Kayında buzulları özellikle dağcılık açısından oldukça önemlidir. Güney İngilçek Buzulu Çin ve Kazakistan sınırı arasında yer almakta olup, 62 km uzunluğu, 3.5 km genişliği ve 200 m kalınlığıyla dünyanın en büyük buzullarından biridir. Bölgede 7 000 m’yi aşan iki zirve (Tengri ve Pobeda), 6 000 m’yi aşan 23 zirve ve 5 000 m’yi aşan 80 zirve bulunmaktadır.

En yüksek yerleri : Pik Pobyedi (7439 m )

Türk kavimleri içinde en eskilerinden biri olan Kırgızlar Orhun Abideleri'nde ana Türk boylarından biri olarak zikredilmiştir. Tarihte birçok Türk devletinin kuruluş ve yıkılışına katılan Kırgızların tüm bu devirlerde ana yurtları olan Kırgızistan’dan ayrılmadıkları görülmüştür. Kırgızların modern çağlarda iki devletin kuruluşuna iştirak ettiği görülmüştür. Bunlardan birincisi Hokand Hanlığı (18764-1876) ,İkincisi ise Kaşgar Hanlığı  (1864-1877) dir. Hokand hanlığının esas nüvesini teşkil eden Kırgızlar özellikle Türk ülkelerine Çinlilerin yaptıkları saldırılara karşı vermiş oldukları mücadele için takdir edilirler.Ne varki devletler arası hukuku çiğneyerek Hokand'ı 1865 te kanlı bir şekilde işgal eden Ruslar zorla idareleri altına aldıkları halka kötü muamelelerde bulununca halk isyan etmiştir.1876 da vukubulan bu isyanı kanlı bir şekilde bastıran Rusya ,ülkeyi de ilhak ettiğini ilan etmiştir.1864 te Doğu Türkistan 'a musallat olan Çinliler 'i kovduktan sonra orada Bağımsız Kaşgar Devlet'ini kuran Yakub Han'ın en yakın arkadaşları ve ordusunun önemli bir kısmı Kırgız Türkleri idi.Rusya ve İngiltere'nin Orta Asya ülkelerini bir bir işgal ettiklerini gören Çinliler de Devletler arası hukuku çiğneyerek 1877 de Doğu Türkistan'ı işgal etmiştir.

Bolşevik ihtilalından sonra diğer Türk halkları  gibi  bağımsızlık için mücadele veren Kırgızlar Frunze yönetimindeki kızıl orduya yenilerek komünist rejimi kabullenmek zorunda kalmışlardır.70 yılı aşkın maddi sömürgenin yanısıra dil din ve kültürel asimilasyon tehlikesi ile  iç içe yaşayan Kırgız Türkleri  tüm bu sıkıntılara rağmen ayakta kalmayı başarmışlar ve  31 Ağustos 1991 de bağımsızlıklarını ilan ederek Kendi bağımsız devletlerini kurmuşlardır. Başta Türkiye olmak üzere diğer dünya devletleri tarafından da tanınan ülke B.M. ve AGİK gibi kuruluşlara da üye olmuştur.